Hazırda bölgəmizdə qəribə proseslər cərəyan edir. Bu gün üçün institusional və konstitusiyası baxımından Avroatlantik seçimlərini bəyan edən, Aİ üzvlüyünə namizəd statusu alan Gürcüstan hakimiyyəti Qərbi qıcıqlandıran qanunları yenidən gündəmə gətirməklə bu prosesi dayandırmaq üçün hər şeyi edir. Paralel olaraq Tbilisi Rusiyaya qarşı ən proqnozlaşdırıla bilən siyasəti yeridir və Çinlə əməkdaşlığı strateji səviyyəyə qaldırır. 
  
Rusiya ilə həm ikitərəfli, həm də çoxtərəfli formatda dərin inteqrasiyaya malik Ermənistan hakimiyyəti Avropa yolunu elan edir və Aİ-yə “Brüsselin mümkün hesab etdiyi qədər” inteqrasiya etmək niyyətindədir. 
  
“Üçüncü yol” kimi qoşulmamanı seçən və ənənəvi olaraq ikitərəfli münasibətləri prioritet sayan Azərbaycan Mərkəzi Asiya ilə fəal qarşılıqlı əlaqədə olmaqla Türk dövlətlərinin dərin inteqrasiyası ideyasını irəli sürməyə başlayıb. 
  
Hər üç ölkədə əhali hakimiyyətin xarici siyasət səylərini dəstəkləyir. Bu mühüm faktdır. 
  
Bütün bunlar 44 günlük müharibədən sonra baş verməli olan geosiyasi dəyişikliklərin (Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsi, Ermənistan-Türkiyə normallaşması, regional kommunikasiyaların açılması) olmaması fonunda baş verir. Amma müharibənin nəticələri vəziyyəti dəyişməli və yeni reallıq yaratmalı idi. 2020-ci ilin sonundan bəri dünyada, xüsusən də qonşu regionlarda vəziyyət tədricən dəyişib. Ukraynadakı müharibə, bu müharibənin sanksiyalar komponenti, Yaxın Şərqdə vəziyyətin kəskinləşməsi və Qırmızı dəniz vasitəsilə su nəqliyyatında yaranan çətinliklər dünya aktorlarının Cənubi Qafqaza diqqət səviyyəsini artırıb. Ənənəvi oyunçular və maraqlarla yanaşı, bölgəyə yeni oyunçular diqqət yetirməyə başlayıb. 
  
Gürcüstanın “strateji səbrinin” həddi olacaqmı? 
  
Cənubi Qafqazda geosiyasi prosesin xarici və daxili iştirakçılarının diqqəti Gürcüstana yönəlib. Azərbaycan-Türkiyə tandeminin fəaliyyəti, Rusiyanın regionla bağlı planları, Şimal-Cənub (Ermənistandan keçən variant), Cənub-Qərb, Şərq-Qərb istiqamətində nəqliyyat marşrutları, Fransa və qismən də bütün Qərbin layihəsi olan Ermənistan-Gürcüstan geosiyasi oxu... Hər yerdə Gürcüstan layihənin bir hissəsi kimi görünür və buna görə də güzəştlər, üstünlüklər qazanır. Bu fayda özünü müxtəlif formalarda göstərir: Enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, investisiya, infrastruktur, Aİ-yə namizəd statusu, tranzit funksiyası və s. 
  
Tbilisi Azərbaycan-Türkiyə, Qərb, Rusiya və Çinlə münasibətlərdə müəyyən balans qurub. Lakin bu balans həm xarici tərəfdaşların, həm də regiondakı qonşuların fəal hərəkətləri ilə pozula bilər. İlk belə aksiya Aİ-dən namizəd statusu aldıqdan sonra, Fransadan silahların nümayişkaranə şəkildə Gürcüstan vasitəsilə Ermənistana çatdırılması oldu. Belə addımlar daha çox ola və balansı pozaraq xarici aktorları hərəkətə gətirə bilər. Məsələn, Ermənistanın Rusiyadan kəskin şəkildə ayrılması, eləcə də Qərbin Cənubi Qafqazda geosiyasi ayırıcı xəttin formalaşdırılması layihəsinin həyata keçirilməsi Rusiyanı hərəkətə keçirə və Gürcüstana da təsir edə bilər. 
  
İvanişvili hakimiyyətinin praktikasından göründüyü kimi, Tbilisi forpost, Qərbin geosiyasi xəttinin sərhədi rolunu oynamaq istəmir. Lakin Qərbin Gürcüstana ayırdığı rol məhz budur, çünki qonşu Ermənistan bu rola razılıq verib. Qərbin Tbilisidən gözləntiləri və tələbləri artıq Bakıda müəyyən suallar yaradıb. Belə ki, Qərbin Ermənistan istiqamətində fəaliyyəti və Gürcüstanın da burada iştirakı Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətlərdə böhrana, eləcə də Rusiyanın fəallaşmasına səbəb ola bilər. 
  
Gürcüstanın hakimiyyət orqanları anlamalıdır ki, hamını razı salmaq mümkün deyil. Bölgədə proseslər elə cərəyan edir ki, Tbilisi seçim qarşısında qalacaq: Praqmatizmi və proqnozlaşdırıla bilən qonşularla balansı davam etdirmək, ya da müvafiq təhlükəsizlik və iqtisadi zərərlərlə bölücü xəttin bir hissəsi olmaq.