Uşağınızı küçədə yad adamların izdihamı arasında tək qoyardınız? Beləliklə, rəqəmsal dünyada bu icazəni verirsinizmi? Rəqəmsal dünyada, görünməz təhlükələrlə dolu bir mühitdə uşaqları qorumaq məsuliyyəti hər zamankindən daha vacibdir.
Kiber zorakılıq, asılılıq, açıq-saçıq cinsi məzmun və sui-istifadə... Bunlar onlayn dünyanın uşaqlar üçün yaratdığı əsas təhlükələrdən yalnız bir neçəsidir.
Onlayn oyunlarda təhlükə artır?
Uşaqların Instagram, TikTok və YouTube kimi platformalarda keçirdikləri sıx vaxt onları ciddi hüquq pozuntularına qarşı müdafiəsiz qoya bilər. YouTube-un uşaqları riskli məzmundan qorumaq üçün gördüyü tədbirlər və dərc etdiyi şəffaflıq hesabatı bu vəziyyətin ciddiliyini ortaya qoyur.
YouTube-un 2024-cü ilin birinci rübünün məzmununun təmizlənməsi
YouTube, 2024-cü ilin ilk üç ayında silinən məzmunun 43,4 faizinin uşaqlarla bağlı olduğunu bildirdi. Bu məzmunun 26,5 faizi zərərli və təhlükəli kimi təsnif edilsə də, 9,5 faizi zorakılıq ehtiva etdiyi üçün silinib. Bundan başqa, platformadan silinən 1 milyard 443 milyon 821 min 162 şərhin yüzdə 4-ü uşaqların təhlükəsizliyini birbaşa təhlükə altına qoyur.
Meta şirkətinə məxsus olan YouTube, hazırladığı süni intellekt alqoritmləri sayəsində uyğun olmayan məzmunu aşkar edir, onu tez bir zamanda platformadan çıxarır və təkrarlanan pozuntularla hesabları həmişəlik bağlayır. Bu proses uşaqların rəqəmsal təcrübələrini daha təhlükəsiz etmək üçün səylərin mühüm hissəsidir.
TikTok-un şəffaflıq hesabatı: Uşaqları qorumaq üçün səylər
TikTok tərəfindən dərc edilən şəffaflıq hesabatı da oxşar mənzərəni ortaya qoyur. 2023-cü ildə platformadan çıxarılan məzmunun 34,5 faizi sui-istifadə, 26,5 faizi alkoqol, tütün və narkotik istifadəsi, 39 faizi isə ədəbsiz məzmun və ifşa səbəbiylə silinib. ABŞ, Böyük Britaniya, Pakistan, Kanada, Banqladeş, Braziliya, Türkiyə və Səudiyyə Ərəbistanı ən çox məzmunun silindiyi ölkələr sırasındadır.
Rəqəmsal dünyada uşağın ən yaxşı marağı: Texnologiya yoxsa hüquq?
Dünyada “internet mühitində uşağın ən yüksək marağı” prinsipi çərçivəsində müxtəlif qaydalar hazırlanır, lakin bu konsepsiya hələ də kifayət qədər yenidir. Görülən tədbirlər texnologiyanın sürətinə yetişməkdə çətinlik çəkir. Yazılı hüquqi qaydalar və dövlət siyasəti çəkindirici olsa da, milyardlarla məlumat arasında konkret müdaxilələr vaxt apara bilər.
Bəs, texnologiyanın təqdim etdiyi imkanlarla rəqəmsal dünyada uşaqları qorumaq mümkündürmü? Süni intellekt bu müdafiəni təmin edə bilərmi?
Süni intellekt: Rəqəmsal dünyanın qoruyucusu olacaqmı?
Rəqəmsal dünyanın potensial riskləri və təhlükələri hər gün uşaqlar üçün daha böyük təhlükə yaradır. Bununla belə, məhsuldar süni intellekt alqoritmləri uşaqları bu dünyadan qorumaq üçün ən təsirli mexanizm kimi seçilir.
Bununla belə, süni intellektin öz potensialını tam reallaşdıra bilməsi üçün etik məsuliyyətlər, məxfilik və insan nəzarəti kimi kritik elementləri nəzərə almaq lazımdır. Süni intellektin şəffaf və məsuliyyətli işləməsi rəqəmsal dünyada uşaqların ən yaxşı müdafiəsini təmin edə bilər.
