Zelenski F-16-nın itirilməsindən sonra Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Hava Qüvvələrinin komandanı vəzifəsindən azad edib.
Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Hava Qüvvələrinin komandanı Nikolay Oleşçuku tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırıb. İşdən çıxarılma səbəbi açıqlanmayıb, lakin istefa Kiyevin Qərb müttəfiqləri tərəfindən təmin edilən Amerika F-16 qırıcılarından birinin itdiyini etiraf etməsindən cəmi bir gün sonra baş verib.
Oleşukun vəzifədən azad edilməsi haqqında fərman dövlət başçısının saytında dərc edilib. İşdən çıxarılma səbəbi açıqlanmır. Zelenski bununla bağlı videomüraciət də yayıb.
“Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Hava Qüvvələrinin komandanı əvəz etmək qərarına gəldim. Bütün hərbi pilotlarımıza, mühəndislərimizə, mobil atəş dəstələrinin əsgərlərinə, hava hücumundan müdafiə ekipajlarına sonsuz minnətdarlığımı bildirirəm. Həqiqətən Ukrayna üçün döyüşən hər kəsə - nəticə üçün. Bu da komanda səviyyəsində lazımdır - biz özümüzü gücləndirməliyik. Və insanlara qayğı göstərin. Kadrları qoruyun. Bütün əsgərlərimizin qayğısına qalın”, - deyə Ukrayna prezidenti bildirib.
Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı bildirib ki, general-leytenant Anatoli Krivonojko Hərbi Hava Qüvvələrinin komandanı səlahiyyətlərini icra edən təyin edilib.
Oleşuk öz Telegram kanalında istefaya münasibət bildirib. Zelenski kimi, o da işdən çıxarılmasının səbəblərinə toxunmayıb, sadəcə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin keçmiş baş komandanı Valeri Zalujnıdan sitat gətirib. "Bizim üçün nə qədər çətin olsa da, biz mütləq utanmayacağıq" dedi Oleschuk.
Cümə axşamı məlum olub ki, avqustun 26-da Rusiyanın Ukraynaya kütləvi raket hücumu zamanı Hərbi Hava Qüvvələri Qərb müttəfiqləri tərəfindən verilən F-16 qırıcılarından birini itirib.
Ukrayna ordusu fəlakətin səbəbləri barədə məlumat verməyib. Faktla bağlı araşdırma aparılır. Cümə günü Amerikanın CNN televiziya şirkəti Ukrayna hərbi dairələrindəki mənbələrə istinadən qəzanın təhqiqatına beynəlxalq ekspertlərin cəlb olunacağını bildirib.
Ukraynalı BBC mənbəsinin sözlərinə görə, hərbçilər təyyarənin Rusiya hərbçiləri tərəfindən vurulması ehtimalını, həmçinin pilot səhvi versiyasını istisna edir.
Bəzi media orqanları və Ukrayna siyasətçiləri qırıcının "dost atəşinin" qurbanı ola biləcəyini, yəni təsadüfən hava hücumundan müdafiə sistemləri tərəfindən vurulduğunu bildirdilər, lakin bu versiya hələ də əhəmiyyətli təsdiqlənməyib.
Oleşçuk istefa verməzdən əvvəl dedi ki, "bütün yüksək rəhbərlik fəlakətlə bağlı dərhal hesabat alıb". “ABŞ-dan olan tərəfdaşlarımız da ilkin hesabat alıblar və artıq səbəblərin araşdırılmasına qoşulublar”, o, teleqramında yazıb.
Oleşuk F-16-nın Patriot zenit-raket kompleksi tərəfindən vurula biləcəyi nəzəriyyəsini irəli sürən Ali Radanın deputatı Maryana Bezuqlayanı da tənqid edib.
Fəlakət nəticəsində F-16-nı idarə etmək üçün təlim keçmiş ən təcrübəli ukraynalı pilotlardan biri olan Aleksey Mes (Çağırış işarəsi Ay balığı) dünyasını dəyişib. Ukraynalı pilot Andrey Pilşçikovla birlikdə o, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə F-16-ların verilməsi kampaniyasının əsas siması olub (Pilşçikov bir il əvvəl vəfat edib).
Həmin gün qəza haqqında ilk məlumat verən Wall Street Journal yazır:
F-16-nın ən yaxşı ukraynalı pilotlarından biri ilə birlikdə itirilməsi Kiyev üçün Amerika istehsalı olan qırıcıları qəbul etməyə başlayandan bir neçə həftə sonra ciddi zərbə oldu.
Oleşukun istefasını Washington Post qəzeti belə şərh edir.
Bu fəlakət Ukrayna üçün “nəfəskəsən yumruq” oldu, çünki o, təkcə öz ulduz pilotunu deyil, həm də Qərb müttəfiqlərindən əlavə təchizat gözləyərkən əlində olan bir neçə F-16-dan birini (dəqiq sayı məlum deyil) itirdi. Oleşukun istefasını Washington Post qəzeti şərh edir.
Nəşrin fikrincə, bu epizod Ukrayna hərbçilərinin çətin döyüş şəraitində bir sıra mürəkkəb silahlardan istifadə etmək qabiliyyətini sual altına qoya bilər. WP yazır ki, Ukrayna pilotlarının təyyarələri idarə etməyi öyrənmək üçün ölkələri təyyarələri təmin edən Qərb pilotlarına nisbətən daha az vaxtları olub.
İstintaqın ilkin nəticələri ilə tanış olan “New York Times” mənbəsi bildirib ki, təyyarənin “Patriot” sistemi tərəfindən vurulmuş ola biləcəyinə dair “göstərişlər” var, baxmayaraq ki, o, mexaniki nasazlıq və pilot xətasını istisna etmək olmaz.
Avqustun 26-da Ukrayna Rusiyanın ən böyük birləşmiş hücumlarından birini dəf etdi.
Oleşçuk 2021-ci ilin avqustundan Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Hava Qüvvələrinə komandanlıq edir. O, bu postda Sergey Drozdovu əvəzləyib.
Zelenskinin istefası barədə açıqlaması cümə günü Ukraynanın müdafiə naziri Rustem Umerovun Pentaqon rəhbəri Lloyd Austin ilə Pentaqonda görüşündən qısa müddət sonra gəlib. Ostin Ukraynanın Rusiyanın müdaxiləsinə qarşı müdafiə səylərini yüksək qiymətləndirərək, ABŞ-ın Kiyevə dəstəyini “tərk etməyəcəyinə” söz verib.
