Almaniyada yaradılan kosmik zond 2022-ci ildə keçirilən və Dimorf asteroidinin trayektoriyasının dəyişdirildiyi eksperimentin nəticələrini öyrənəcək.
Avropa kosmos missiyası Hera asteroidin toqquşmasının nəticələrini öyrənmək üçün ABŞ-ın Florida ştatındakı Kanaveral burnundan yola düşüb. Bazar ertəsi, oktyabrın 7-də Almaniya tərəfindən hazırlanmış və inşa edilmiş kosmik zond özəl SpaceX şirkətinin Falcon 9 raketində buraxılıb.
İki illik missiya ABŞ Milli Aeronavtika və Kosmik Tədqiqatlar İdarəsinin (NASA) apardığı kosmik təcrübədən iki il sonra başlayıb. 2021-ci ildə buraxılan DART (Double Asteroid Redirection Test) missiyası çərçivəsində 2022-ci ilin sentyabr ayının sonunda Didim asteroidinin peyki olan Dimorf asteroidi ilə pilotsuz kosmik gəminin idarə olunan toqquşması həyata keçirilib.
Nəticədə, insanın kosmosun tədqiqi tarixində ilk dəfə olaraq, zondun onunla idarə olunan toqquşması nəticəsində göy cisminin orbitini dəyişmək mümkün olub. NASA-nın məlumatına görə, zondla toqquşmadan əvvəl Dimorfun daha böyük Didimos ətrafında uçması üçün tələb olunan vaxt 11 saat 55 dəqiqə olub. Toqquşmadan sonra 33 dəqiqə qısaldıldı, yəni Dimorfun orbiti Didimə yaxınlaşdı. NASA, DART zondu ilə toqquşmadan əvvəl Dimorf və Didim asteroidlərinin Yer üçün təhlükə yaratmadığını və indi də təhlükə yaratmadıqlarını bildirdi.
Hera asteroid təcrübəsinin nəticələrini öyrənəcək
Hazırkı Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) Hera missiyası bu təcrübənin nəticələrini öyrənmək məqsədi daşıyır. Onun məqsədi gələcəkdə Yer kürəsini asteroidlərin təsirindən daha effektiv qorumaq üçün tədbirlər hazırlamaqdır. Almaniya 383 milyon avro dəyərində Hera missiyasının ən böyük iştirakçısıdır.
2025-ci ildə Bremen şirkəti OHB tərəfindən inşa edilən kosmik gəmi Marsın yanından uçmalı, 2026-cı ildə isə Didim və Dimorf asteroidlərinə çatmalıdır. Onun köməyi ilə asteroidlərin zərbə nəticəsində formasının dəqiq necə dəyişdiyini öyrənmək planlaşdırılır. Zond 12 ölçü aləti və müxtəlif kameralarla təchiz olunub.
Hera missiyasından bir neçə il sonra yeni kosmik zondun, Ramsesin (Kosmos Təhlükəsizliyi üçün Sürətli Apofis Missiyası) buraxılması planlaşdırılır. Onun 2029-cu il aprelin 13-də Yerdən 32 min km məsafədə uçacaq (müqayisə üçün, Ay orta hesabla 10 dəfədən çox uzaqdadır) diametri təxminən 375 m olan Apofis asteroidini tədqiq edəcəyi gözlənilir. Yerdən).
Yalnız bir neçə asteroid Yer üçün potensial təhlükəlidir
Hazırda elm adamları yaxın gələcəkdə Yerə çırpıla biləcək hər hansı asteroiddən xəbərsizdirlər. Günəş sistemindəki milyardlarla asteroid və kometlərdən yalnız bir neçəsi Yer üçün potensial təhlükəli olaraq təsnif edilir. Yaxın 100 il ərzində göy cisminin Yerlə yeni toqquşması gözlənilmir.
Planetimizin yaxınlığında alimlər 27 minə yaxın göy cismini müəyyən ediblər ki, onlardan 10 minə yaxınının diametri 140 metrdən çoxdur. AFP yazır ki, diametri təxminən 160 metr olan Dimorf ölçüsündə asteroidin zərbəsi atom bombasının partlamasından daha güclü olacaq və bütöv bir şəhəri məhv edə bilər.
Hətta daha böyük asteroidlərin fəlakətli nəticələri ola bilər. Alimlər dinozavrların və bir çox digər canlı növlərinin yox olmasının əsas səbəbi kimi 66 milyon il əvvəl göy cisminin Yerlə toqquşmasını hesab edirlər. 2013-cü ildə Çelyabinsk üzərində təxminən 20 m diametrli asteroid partladı, 1,5 minə yaxın insan yaralandı.
